Σάββατο 19 Δεκεμβρίου 2009

Ένας νέος ωκεανός γεννιέται


Η ξαφνική εμφάνιση μιας γιγάντιας τάφρου το 2005 στην Αιθιοπία, εκεί όπου οι υποκείμενες τεκτονικές πλάκες απομακρύνονται η μία από την άλλη, σηματοδότησε την αρχή της γέννησης ενός νέου ωκεανού, επιβεβαιώνει διεθνής ομάδα γεωλόγων.
Στις 26 Σεπτέμβριου του 2005, έπειτα από μέρες σεισμικών δονήσεων, το ηφαίστειο Νταμπάχου στην έρημο της κεντρο-δυτικής Αιθιοπίας εξερράγη για πρώτη φορά στην πρόσφατη ιστορία. Μέσα στις επόμενες λίγες ημέρες, το μάγμα που ανέβηκε μέχρι την επιφάνεια δημιούργησε μια νέα τάφρο προς τα νότια, σαν να άνοιγε φερμουάρ.
Το ρήγμα, μέσου πλάτους επτά μέτρων, επεκτάθηκε σε μήκος 80 χιλιομέτρων.
Εξαρχής, οι γεωλόγοι υποψιάστηκαν ότι το ρήγμα θα συνεχίσει να διευρύνεται μέχρι να δημιουργήσει μια νέα θάλασσα -στο μακρινό μέλλον, η Αιθιοπία και το γειτονικό Τζιμπούτι θα μετατραπούν σε νησί.
Είναι γνωστό, εξάλλου, ότι η σεισμική δραστηριότητα ανάμεσα στην Αφρικανική και την Αραβική τεκτονική πλάκα, στην ίδια περιοχή, γέννησε στο παρελθόν και την Ερυθρά Θάλασσα, η οποία πιστεύεται ότι κάποτε θα γίνει ένα με το νέο ωκεανό.
Έπειτα από χρόνια μελετών και συνεχών μετρήσεων της σεισμικής δραστηριότητας, οι επιστήμονες βεβαιώθηκαν ότι ο μηχανισμός που γέννησε τη νέα είναι ίδιος με τη διαδικασία που δημιουργεί τις λεκάνες των ωκεανών, όταν οι υποθαλάσσιες τεκτονικές πλάκες αποκλίνουν και αφήνουν μια νέα λωρίδα πυθμένα να στερεοποιηθεί ανάμεσά τους.
«Το ζητούμενο αυτής της μελέτης ήταν να μάθουμε κατά πόσο αυτό που συμβαίνει στην Αιθιοπία μοιάζει με αυτό που συμβαίνει στον πυθμένα των ωκεανών, όπου είναι σχεδόν αδύνατο να φτάσουμε» εξηγεί η Σίντι Έμπινγκερ, καθηγήτρια του Πανεπιστημίου του Ρόσεστερ και μέλος της ερευνητικής ομάδας.
«Γνωρίζαμε ότι, αν μπορούσαμε να επιβεβαιώσουμε ότι αυτό ισχύει, η Αιθιοπία θα ήταν ουσιαστικά ένα μοναδικό εργαστήριο για τη μελέτη της μεσοωκεάνιας ράχης», δηλαδή της οροσειράς που περικλείει τη μεσοωκεάνια τάφρο.
«Οι ράχες στον πυθμένα αποτελούνται από τμήματα, το καθένα από τα οποία μπορεί να έχει μήκος εκατοντάδων μιλίων. Χάρη σε αυτή τη μελέτη, γνωρίζουμε πλέον ότι καθένα από αυτά τα τμήματα μπορεί να ανοίξει σε διάστημα λίγων ημερών», επισημαίνει.
Η πρωτοποριακή μελέτη δημοσιεύεται στο Geophysical Research Letters.